Liste des principaux fossiles d’hominidés avec quelques fossiles d’hominines triés par ancienneté.
Fin du Miocène2
De 7 à 5,33 millions d’années
|
Nom |
Âge |
Espèce |
Année de
découverte |
Lieu |
Découvreur |
|
TM 266-01-060-01
(Toumaï)3 |
7 Ma4 |
Sahelanthropus tchadensis
(holotype) |
2001 |
Toros-Menalla,
Tchad |
Alain Beauvilain, Fanone Gongdibe, Mahamat Adoum et Ahounta Djimdoumalbaye |
|
BAR 1000’005 |
5,9 Ma6 |
Orrorin tugenensis
(holotype) |
2000 |
Collines Tugen,
Kenya |
Martin Pickford, Kiptalam Cheboi, Dominique Gommery, Pierre Mein et Brigitte Senut |
|
ALA-VP-2/107 |
5,2-5,8 Ma |
Ardipithecus kadabba
(holotype) |
1999 |
Alayla,
Éthiopie |
Yohannes Haile-Selassie |
Pliocène2[ De 5,33 à 2,58 millions d’années ]
|
Nom |
Âge |
Espèce |
Année de
découverte |
Lieu |
Découvreur |
|
ARA-VP-6/500
(Ardi) |
4,4 Ma8 |
Ardipithecus ramidus |
1994 |
Aramis,
Éthiopie |
Yohannes Haile-Selassie |
|
KNM-LT 3297 |
4,2 – 5 Ma10 |
Australopithecus sp.
ou Ardipithecus sp.7 |
1967 |
Lothagam, Kenya |
Arnold Lewis, Bryan Patterson11,12,13 |
|
KNM-KP 292817 |
4,15 Ma |
Australopithecus anamensis
(holotype) |
1994 |
Kanapoi,
Kenya |
Peter Nzube |
|
Empreintes de Laetoli |
3,7 Ma |
|
1976 |
Laetoli,
Tanzanie |
Mary Leakey |
|
KNM-WT 4000019
(Flat Faced Man) |
3,5 Ma |
Kenyanthropus platyops
(holotype) |
1999 |
Lac Turkana, Kenya |
Justus Erus et Meave Leakey20 |
|
KT 12/H1
(Abel)21,22 |
3,5 Ma |
Australopithecus bahrelghazali |
1995 |
Koro Toro,
Tchad |
Mamelbaye Tomalta et Michel Brunet |
|
DIK-1 (Selam)27 |
3,3 Ma |
Australopithecus afarensis |
2000 |
Dikika,
Éthiopie |
Zeresenay Alemseged |
|
AL 288-1 (Lucy)28,25 |
3,2 Ma |
Australopithecus afarensis |
1974 |
Hadar,
Éthiopie |
Tom Gray, Donald Johanson, Yves Coppens et Maurice Taieb |
Pléistocène Paléolithique inférieur : 2,58 millions à 300 000 ans
|
Nom |
Âge |
Espèce |
Date de
découverte |
Lieu |
Découvreur |
|
BOU-VP-12/13033 |
2,5 Ma |
Australopithecus garhi
(holotype) |
1997 |
Éthiopie |
Y. Haile-Selassie |
|
Taung 134
(Enfant de Taung) |
2,5 Ma |
Australopithecus africanus
(holotype) |
1924 |
Taung,
Afrique du Sud |
Raymond Dart |
|
KNM-WT 17000
(The Black Skull)35,36 |
2,5 Ma |
Paranthropus aethiopicus |
1985 |
Lac Turkana,
Kenya |
Alan Walker |
|
STS 5
(Mrs. Ples) |
2,04 – 2,58 Ma |
Australopithecus africanus |
1947 |
Sterkfontein,
Afrique du Sud |
Robert Broom |
|
TM 1517 |
2 Ma |
Paranthropus robustus
(holotype) |
1938 |
Kromdraai,
Afrique du Sud |
Gert Terblanche |
|
MH1
(UW88-1)39 |
1,977-1,98 Ma40,41 |
Australopithecus sediba
(holotype) |
2008 |
Malapa,
Afrique du Sud |
Lee R. Berger |
|
KNM-ER 1813 |
1,9 Ma |
Homo habilis |
1973 |
Koobi Fora,
Kenya |
Kamoya Kimeu |
|
KNM-ER 1470 |
1,9 Ma |
Homo rudolfensis
(holotype) |
1972 |
Koobi Fora,
Kenya |
Bernard Ngeneo42 |
|
OH 5
(Zinj ou
Casse-noisette)44,45 |
1,8 Ma |
Paranthropus boisei
(holotype) |
1959 |
Gorges d’Olduvai,
Tanzanie |
Mary Leakey |
|
D2700
(Crâne Dmanissi 3) |
1,8 Ma |
Homo georgicus |
2001 |
Dmanissi,
Géorgie |
David Lordkipanidze
et Abesalom Vekua |
|
KNM-ER 37337 |
1,75 Ma |
Homo ergaster |
1975 |
Koobi Fora,
Kenya |
Bernard Ngeneo |
|
KNM-ER 4067,51 |
1,7 Ma |
Paranthropus boisei |
1969 |
Koobi Fora,
Kenya |
Richard Leakey |
|
KNM WT 15000
(Garçon de Turkana)55,56 |
1,6 Ma |
Homo ergaster |
1984 |
Kenya |
Kamoya Kimeu |
|
SK 8477 |
1,5 – 2 Ma |
Homo gautengensis |
1952 |
Swartkrans,
Afrique du Sud |
John Robinson |
|
DNH 7
(Eurydice) |
1,5 – 2 Ma |
Paranthropus robustus |
1994 |
Drimolen,
Afrique du Sud |
André Keyser |
|
KNM-ER 9927 |
1,5 Ma |
Homo ergaster
(holotype) |
1971 |
Koobi Fora
Kenya |
Richard Leakey |
|
Modjokerto 1
(Enfant de Modjokerto) |
1,43 – 1,49 Ma |
Homo erectus |
1936 |
Java,
Indonésie |
Andojo
Gustav von Koenigswald |
|
KNM-ER 3883 |
1,4 – 1,6 Ma |
Homo ergaster |
1976 |
Kenya |
Richard Leakey |
|
Daka (en) |
1 Ma |
Homo ergaster
ou Homo erectus |
1997 |
Afar,
Éthiopie |
Henry Gilbert |
|
ATD6-15 et ATD6-69
(Enfant de Gran Dolina)62 |
780 ka – 858 ka |
Homo antecessor
(holotype) |
1994 |
Sierra d’Atapuerca,
Espagne |
Bermúdez et
Arsuaga |
|
Sangiran 17 |
700 ka |
Homo erectus |
1969 |
Sangiran,
Java,
Indonésie |
S. Sartono |
|
Homme de Pékin |
680 ka – 780 ka |
Homo erectus |
1921 |
Zhoukoudian,
Chine |
Davidson Black |
|
Mauer 1
(Mandibule de Mauer)65 |
609 ± 40 ka |
Homo heidelbergensis
(holotype) |
1907 |
Allemagne |
Daniel Hartmann |
|
Crâne de Bodo66 |
600 ka |
Homo rhodesiensis |
1976 |
Bodo d’Ar,
Éthiopie |
A. Asfaw |
|
Miguelón68 |
430 ka |
Prénéandertalien |
1992 |
Sima de los Huesos,
Sierra d’Atapuerca,
Espagne |
Bermúdez,
Arsuaga et
Carbonell |
|
Mandibule BH-170 |
397 à 525 ka |
Homo heidelbergensis |
2008 |
Grotte de Mala Balanica,
Serbie |
|
|
Aroeira 371 |
400 ka |
Prénéandertalien |
2014 |
Grotte d’Aroeira,
Portugal |
|
|
Salé 17 |
400 ka |
Homo rhodesiensis |
1971 |
Salé,
Maroc |
Jean-Jacques Jaeger |
|
Arago 21
(Homme de Tautavel)72,73 |
400 ka |
Homo heidelbergensis |
1971 |
Caune de l’Arago,
Tautavel,
France |
Henry de Lumley |
|
Petralona 1 |
250 ka – 700 ka |
Homo heidelbergensis |
1960 |
Grotte de Petralona,
Grèce |
|
|
Ceprano 1 |
353 ka |
Homme de Ceprano |
1994 |
Italie |
Italo Bidittu |
|
Ndutu |
350 ka |
Homo rhodesiensis |
1973 |
Tanzanie |
A. A. Mturi |
|
Crâne de Steinheim |
300 – 350 ka |
Homo heidelbergensis |
1933 |
Allemagne |
|
|
Broken Hill 1
(Homme de Kabwe) |
300 – 400 ka |
Homo rhodesiensis
(holotype) |
1921 |
Kabwe,
Zambie |
Tom Zwiglaar |
Paléolithique moyen : 300 000 à 50 000 ans
|
Nom |
Âge |
Espèce |
Année de
découverte |
Lieu |
Découvreur |
|
Ngandong 7
(Solo VI) |
250 ka |
Homo erectus |
1931 |
Indonésie |
C. ter Haar
et G. H. R. von Koenigswald |
|
Dinaledi Hominid 1
(DH 1)74 |
236 ka – 335 ka75 |
Homo naledi |
2014 |
Rising Star,
Afrique du Sud |
Équipe de Lee R. Berger |
Image sur
Modern Human
Origins [archive] |
Homme de Dali |
209±23 ka (conflit)76 |
non attribué |
1978 |
Xian de Dali,
Chine |
Shuntang Liu |
Image sur
Modern Human
Origins [archive] |
Omo 1 |
195 ka |
Homo sapiens |
1967 |
Éthiopie |
Richard Leakey |
|
BOU-VP-16/1
(Herto)79 |
155 ka |
Homo sapiens idaltu |
1997 |
Herto,
Éthiopie |
Timothy White |
|
Jebel Irhoud 180 |
160 ka |
Homo sapiens |
1991 |
Jebel Irhoud,
Maroc |
|
|
« Homme de Galilée » |
140 ka |
Homo heidelbergensis |
1925 |
Mugharet el-Zuttiyeh
Israël |
Francis Turville-Petre |
Image sur
Modern Human
Origins [archive] |
Krapina |
100 ka – 127 ka81 |
Homo neanderthalensis |
1899 |
Croatie |
Dragutin Gorjanović-Kramberger |
|
Qafzeh 983 |
90 ka – 100 ka81 |
Homo sapiens84 |
1967 |
Qafzeh,
Israël |
Bernard Vandermeersch |
Image [archive] |
Enfant de Sclayn |
80 ka – 127 ka81 |
Homo neanderthalensis |
1993 |
Scladina,
Belgique |
|
|
Skhul V |
80 ka – 120 ka |
Homo sapiens |
1933 |
Es Skhul,
Israël |
T. McCown et H. Moivus, Jr. |
|
Crâne de Teshik-Tash86 |
70 ka |
Homo neanderthalensis |
1938 |
Ouzbékistan |
A. Okladnikov |
|
Homo floresiensis |
60 ka – 100 ka87 |
Homo floresiensis |
2003 |
Indonésie |
Peter Brown |
|
Saccopastore 1 |
60 ka |
Homo neanderthalensis |
|
Italie |
|
|
Shanidar 1 |
60 ka – 80 ka |
Homo neanderthalensis |
1961 |
Shanidar,
Irak |
Ralph Solecki |
|
La Chapelle-aux-Saints 188 |
60 ka |
Homo neanderthalensis |
1908 |
La Chapelle-aux-Saints,
France |
Amédée, Jean et Paul Bouyssonie |
Paléolithique supérieur : 50 000 à 11 700 ans
|
Nom |
Âge |
Espèce |
Date de
découverte |
Lieu |
Découvreur |
|
La Quina 589,90 |
45 ka – 60 ka81 |
Homo neanderthalensis |
1911 |
La Quina,
France |
Léon Henri-Martin |
|
La Quina 1891,90 |
45 ka – 60 ka81 |
Homo neanderthalensis |
1915 |
La Quina,
France |
Léon Henri-Martin |
|
Amud 192 |
42 ka – 49 ka |
Homo neanderthalensis |
1961 |
Israël |
Hisashi Suzuki |
|
Homme de Mungo |
40 ka – 60 ka |
Homo sapiens |
1974 |
Australie |
|
|
Neanderthal 1 |
40 ka |
Homo neanderthalensis
(holotype) |
1856 |
Vallée de Neander,
Allemagne |
Johann Carl Fuhlrott |
|
Dent de Denisovien94 |
30 ka – 50 ka |
Homo denisovensis |
2000 |
Grotte de Denisova,
Altaï,
Russie |
|
|
Homme de Denisova95 |
40 ka |
Homo denisovensis |
2008 |
Grotte de Denisova,
Altaï,
Russie |
Équipe de Michael Shunkov et Anatoli Derevianko96 |
|
Homme de Spy97 |
36 ka |
Homo neanderthalensis |
1886 (et 20e et 21e siècles) |
Grotte de Spy,
Belgique |
Max Lohest et Marcel De Puydt |
|
Crâne d’Hofmeyr |
36 ka |
Homo sapiens |
1952 |
Afrique du Sud |
|
|
Oase 1 et 2 |
36 ka |
Homo sapiens |
2002 |
Peștera cu Oase,
Roumanie |
|
|
Engis |
30 ka – 50 ka81,98 |
Homo neanderthalensis |
1829 |
Grottes Schmerling,
Belgique |
Philippe-Charles Schmerling |
|
Gibraltar 1 |
30 ka – 50 ka81 |
Homo neanderthalensis |
1848 |
Carrière de Forbes,
Gibraltar |
Edmund Flint |
|
Le Moustier |
30 ka – 50 ka |
Homo neanderthalensis |
1909 |
Le Moustier,
France |
|
|
Cro-Magnon 1 |
30 ka |
Homo sapiens |
1868 |
Abri de Cro-Magnon,
France |
Louis Lartet |
|
Minatogawa 1 |
16 ka – 18 ka |
Homo sapiens |
1970 |
Japon |
|
|
Crânes de la grotte de Gough100,101 |
14,7 ka |
Homo sapiens |
1927 – 1987 |
Grotte de Gough,
Royaume-Uni |
|
Holocène Mésolithique / Néolithique: 11 700 à 5 000 ans
( source wikipédia)
WordPress:
J’aime chargement…
Articles similaires